Nowe regulacje dotyczące komorników

Rząd przyjął niedawno dwa ważne projekty ustaw dotyczące komorników sądowych i kosztów komorniczych. Regulacje z jednej strony pozwolą na sprawną egzekucję prawa, ale z drugiej strony będą zabezpieczały interes zwykłych obywateli.

Podjęta uchwała jest jednym z zobowiązań wyborczych Prawa i Sprawiedliwości. Po przyjęciu przez Radę Ministrów 16 maja 2017 r., projekt został skierowany do Sejmu.
Dotychczasowe patologie związane z procesami komorniczymi niejednokrotnie narażały obywateli na straty i bulwersowały opinię publiczną. Głośnym przykładem była sprawa rolnika, któremu odebrano ciągnik, mimo że to nie on był dłużnikiem. Skalę nieprawidłowości pokazują także dane dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej komorników. Tylko w ciągu 6 lat liczba wniosków o pociągnięcie komorników do odpowiedzialności dyscyplinarnej wzrosła z 30 w 2010 r. do 102 w 2015 r.
Wprowadzane przez rząd zmiany przede wszystkim zapobiegną wielu nadużyciom. Poniżej ważniejsze z proponowanych regulacji:

• OBOWIĄZEK NAGRYWANIA POSZCZEGÓLNYCH CZYNNOŚCI EGZEKUCYJNYCH KOMORNIKA PRZEPROWADZANYCH W TERENIE. Nagranie takie ma być elementem aktu postępowania włączanym do protokołu. To odpowiedź na zgłaszane często skargi dotyczące sposobu przeprowadzania czynności przez komorników, nie tylko pod względem prawnym, ale też kultury osobistej.

• RACJONALIZACJA STAWKI OPŁAT EGZEKUCYJNYCH. Na miejsce dwóch stawek 8 i 15 proc. wprowadzono stawkę liniową. Proces ustalania opłaty będzie dzięki temu prosty i pozwoli na bardziej skuteczną egzekucję.

• ZWIĘKSZENIE KOMPETENCJI NADZORCZYCH PREZESA SĄDU REJONOWEGO.Utworzenie specjalnych wydziałów egzekucyjnych w sądach sprawi, że skargi będą rozpatrywane sprawniej, co przysłuży się łatwiejszemu ograniczaniu patologii oraz podniesie zaufanie do komorników.

• KOMORNIK BĘDZIE ZOBOWIĄZANY DO WRĘCZENIA DŁUŻNIKOWI FORMULARZA SKARGI, TAK ABY KAŻDY MÓGŁ SKIEROWAĆ JĄ DO WŁAŚCIWEGO SĄDU, jeśli doszło do nieprawidłowości. Dziś ponad 80 proc. skarg na komorników nie jest uwzględniana przez sądy, często z powodu uchybień formalnych.

• PRZYMUSOWE OTWARCIE MIESZKANIA DŁUŻNIKA PRZEZ KOMORNIKA lub przeszukania takiego mieszkania będzie musiało nastąpić w asyście policji.

• PRECYZYJNE OKREŚLENIE RUCHOMOŚCI, KTÓRE NIE PODLEGAJĄ ZAJĘCIU.Ograniczy to arbitralność w podejmowaniu decyzji mogących pozbawić dłużnika przedmiotów niezbędnych dla codziennej egzystencji. Chodzi o takie przedmioty i urządzenia domowe, jak lodówka, pralka, odkurzacz, łóżko czy kuchenka służąca do przygotowywania posiłków.

• KOMORNICY NIE BĘDĄ JUŻ MOGLI WYRĘCZAĆ SIĘ ASESORAMI I ZRZUCAĆ NA NICH ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA BŁĘDY. Wedle nowych przepisów komornik ma działać osobiście.

• ZWIĘKSZENIU PROFESJONALIZMU KOMORNIKÓW SŁUŻYĆ MA WYMÓG, ŻE BĘDĄ ONI MUSIELI MIEĆ WYŻSZE WYKSZTAŁCENIE PRAWNICZE. Dziś 30 proc. komorników nie ma wyższego wykształcenia prawniczego, a około 9 proc. zaledwie średnie. Będą oni musieli skończyć studia prawnicze albo odejdą z zawodu.

• KOMORNIKA BĘDĄ OBOWIĄZYWAĆ PRZEJRZYSTE ZASADY W ZAKRESIE MOŻLIWOŚCI DODATKOWEGO ZAROBKOWANIA (tylko praca naukowo-dydaktyczna) i ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej. Komornik będzie mógł utrzymywać się wyłącznie z wynagrodzenia za pracę w kancelarii.

• POBIERANE PRZEZ KOMORNIKÓW OPŁATY EGZEKUCYJNE STANĄ SIĘ DANINĄ PUBLICZNĄ, KTÓRA ZWIĘKSZY DOCHÓD BUDŻETU PAŃSTWA. Komornik otrzyma wynagrodzenie prowizyjne, stanowiące część pobranych opłat.

• PROJEKT RACJONALIZUJE OPŁATY EGZEKUCYJNE. Wysokość opłat minimalnych, maksymalnych i stałych ma być określona kwotowo, a nie – jak dotychczas – w formie ułamka przeciętnego wynagrodzenia. Opłata minimalna ma wynosi 100 zł, a maksymalna nie będzie mogła przekraczać 50 000 zł. W sprawach, w których dochodzi do dobrowolnego spełnienia świadczenia niepieniężnego przez dłużnika, komornik zwróci wierzycielowi 50 proc. uiszczonej opłaty.

• WIĘCEJ PRACY DLA MŁODYCH KOMORNIKÓW, którzy zapłacą też niższe składki na samorząd i będą preferencyjnie traktowani w zakresie wynagrodzenia prowizyjnego.

Ponadto, według nowych przepisów kancelarie komornicze będą kontrolowane co najmniej raz na dwa lata, a nie raz na cztery lata, jak dotychczas. Kontroli finansowej dokonywać będzie również naczelnik właściwego urzędu skarbowego.